Polska jest domem dla ślepowrona, interesującego gatunku czaplowatych, od marca do października. Jest to jedna z najrzadszych czapli, której migracje zostały po raz pierwszy na świecie zbadane przez polskich naukowców. Wyniki ich pracy opublikowane zostały w prestiżowym czasopiśmie „Journal of Ornithology”.
Ślepowrony są znane z tajemniczej natury. Wybierają gęste zarośla jako miejsca do ukrycia się podczas dnia, a aktywne stają się dopiero po zmroku. Ludzie, obserwując drzemiącego ptaka w ciągu dnia, uznali go za „ślepego”, co zaowocowało pierwszą częścią jego nazwy. Druga część pochodzi od dźwięku wydawanego przez ptaka, który przypomina krakanie wrony.
Ślepowrony są rzadkim widokiem w Polsce, z populacją nieprzekraczającą 900 par. Stałe miejsca gniazdowania można znaleźć tylko w okolicach Oświęcimia i Skoczowa, co jest najdalej wysuniętym na północ legowiskiem tego gatunku w Europie.
Badanie migracji ślepowronów rozpoczęło się w 2012 roku, pod kierownictwem dr Mateusza Ledwońa z Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN w Krakowie oraz dr Jacka Betleją z Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Naukowcy zaopatrzyli trzy dorosłe ślepowrony, złapane w Brzeszczach (województwo małopolskie), w miniaturowe nadajniki GPS/GSM firmy Ecotone.
Dr Ledwoń zapewnia, że nadajniki, które stanowiły nieco ponad 3% masy ciała ptaków, nie były dla nich uciążliwe. Co kilka godzin urządzenia przesyłały informacje o lokalizacji ptaka na specjalny serwer. W ten sposób naukowcy odkryli, że ślepowrony lecą do zimowisk wyłącznie nocą, osiągając prędkość około 50 km/h. Podczas dnia ptaki odpoczywały, a podczas jednej nocy były w stanie pokonać do kilkuset kilometrów bez odpoczynku.
Wyniki badań przyniosły również nieoczekiwane odkrycie – ślepowrony migrują zupełnie inaczej niż ich bliska „kuzynka”, czapla purpurowa. Ta ostatnia pokonuje trasę powyżej 4000 km do zimowisk w ciągu 5-7 dni, podczas gdy ślepowrony stosują technikę „żabich skoków”, alternując kilkudniowe przeloty z dwutygodniowymi odpoczynkami. Ślepowrony z kolonii w Polsce muszą pokonać ponad 4000 kilometrów, by dotrzeć na zimowiska w Sahelu, leżącym w środkowej Afryce.
Według dr Ledwońa, „ślepowrony odpoczywały w środkowych Włoszech, na Korsyce, Sardynii i w Algierii. Wstępne dane sugerują, że cała migracja na zimowiska zajmuje im około dwa miesiące”. Naukowcy są zdania, że te wyniki to dopiero początek przyszłych badań nad tym fascynującym gatunkiem.
Do zespołu badawczego dołączył również dr Jacek Betleja z Działu Przyrody Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, który jest współautorem artykułu opublikowanego w „Journal of Ornithology”.