W odniesieniu do padaczki, choroby, która dotyka niemal 400 tysięcy Polaków, nie jest łatwo znaleźć skuteczną terapię. Zaskakująco, aż 5% z nich boryka się z opornością na konwencjonalne leki antyepileptyczne. Nietrudno zobaczyć, że zarówno dla lekarzy jak i pacjentów, leczenie tej choroby stanowi wyzwanie. Dodatkowo komplikuje je brak dostępu do nowoczesnych leków z powodu braku refundacji, co często uniemożliwia skuteczną terapię. Jakby tego było mało, stosowanie leków przeciwpadaczkowych może prowadzić do różnych skutków ubocznych, w tym uzależnienia.
Padaczka to zaburzenie neurologiczne, które charakteryzuje się nieprawidłowym działaniem komórek nerwowych mózgu i jest ujawniane przez niespodziewane napady. Ataki mogą występować nawet kilka razy na godzinę. Głównym sposobem walki z tą chorobą jest farmakoterapia, przy czym rodzaj przepisanych leków uzależniony jest od charakteru napadów i postaci choroby. Leki uspokajające i przeciwdrgawkowe są na pierwszej linii obrony, ale dostęp do nowoczesnych leków jest ograniczony przez ich wysokie koszty i brak refundacji.
Refundowane leki na padaczkę to głównie stare generacje leków, które niestety mają wiele skutków ubocznych i mogą prowadzić do uzależnienia. Jednak wśród tych leków znajdują się pochodne kwasu barbiturowego, znane potocznie jako barbiturany. Są to cykliczne pochodne mocznika, które wpływają na receptor GABA w mózgu i hamują aktywność neuronów. Ze względu na swój mechanizm działania, mają działanie uspokajające i przeciwdrgawkowe.
Barbiturany podzielone są na grupy o różnej długości działania. W leczeniu padaczki wykorzystuje się te o długim czasie działania, takie jak fenobarbital, barbital, metylofenobarbital czy metabarbital. Wszystkie te leki dostępne są tylko na receptę i mają niski koszt – kilka złotych za opakowanie.
Małe dawki barbituranów mają działanie uspokajające, zanurzając pacjenta w stanie euforii i relaksu. Duże dawki mogą jednak pogłębić ten stan, prowadząc do silnego pobudzenia, problemów z pamięcią i koordynacją ruchową. W dodatku, są one bardzo uzależniające, a nagłe odstawienie może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, w tym zespołu abstynencyjnego i nawet śmierci.
Wreszcie warto zauważyć, że barbiturany oddziałują z wieloma innymi lekami. Mogą osłabiać efekty leków przeciwkrzepliwych, hipoglikemicznych i antykoncepcyjnych, a nasilać działanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Należy pamiętać, że nie wolno łączyć barbituranów z alkoholem, ponieważ może to prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.