Skrócony oddech, nazywany inaczej dusznością, jest zjawiskiem subiektywnym, odczuwanym przez jednostki jako niepokój wynikający z braku tchu. W kontekście fizycznym, duszność jest manifestowana przez intensyfikację pracy dodatkowych mięśni oddechowych, takich jak przepona czy mięśnie międzyżebrowe. Pojedyncza osoba doświadczająca duszności często przyjmuje specyficzną pozycję, nazywaną orthopnoë, która zapewnia najefektywniejszą pracę mięśni oddechowych. Istnieje wiele możliwych przyczyn wystąpienia duszności podczas aktywności fizycznej.
W przypadkach astmy powiązanej z aktywnością fizyczną, które jest jednym z powodów tego rodzaju duszności, mówimy o chorobie dróg oddechowych związanymi z nadmiernym stanem zapalnym – astmą (lub dychawicą oskrzelową). Zwiększona liczba komórek zapalnych w obrębie oskrzeli prowadzi do nadmiernej reakcji na różne bodźce i powoduje zwężenie drogi oddechowej, co utrudnia przepływ powietrza i zmniejsza dostarczanie tlenu do pęcherzyków płucnych.
Nadreaktywność oskrzeli po wysiłku fizycznym jest nazywana astmą wysiłkową. Ta reakcja zwykle występuje krótko po zakończeniu aktywności fizycznej i może utrzymywać się aż do godziny. Ten rodzaj astmy nie oznacza jednak konieczności całkowitego zrezygnowania z aktywności fizycznej. Zazwyczaj wystarcza użycie krótko działającego leku wziewnego, który rozszerza drogi oddechowe przed treningiem, aby zapobiec objawom duszności.
Do dziś nie jest znana bezpośrednia przyczyna pojawienia się dychawicy oskrzelowej. Jest natomiast wiadome, że jednostki o dużym skłonności do atopii, szczególnie te z obciążonym wywiadem rodzinnym, mają większą predyspozycję do wystąpienia astmy niż reszta populacji. Diagnostyka tej choroby opiera się na badaniu spirometrycznym oraz próbie rozkurczowej, które mają na celu ocenę przepływu powietrza przez drogi oddechowe oraz reakcji drzewa oskrzelowego na lek rozkurczowy.
Z drugiej strony, duszność podczas wysiłku może wynikać również z wielu schorzeń układu krążenia. Najczęstszą chorobą ograniczającą tolerancję wysiłku jest choroba niedokrwienna serca. Jej objawy są w dużej mierze wynikiem zmniejszonego przepływu krwi przez naczynia wieńcowe, które dostarczają mięsień serca (miokardium) składników odżywczych i tlenu. Zbyt mały dopływ tlenu do miokardium powoduje duszność oraz ból w klatce piersiowej. Objawy te pojawiają się podczas aktywności fizycznej i zazwyczaj ustępują po jej zakończeniu oraz krótkim odpoczynku.
W celu oceny zaawansowania choroby niedokrwiennej serca, stosuje się klasyfikację NYHA (New York Heart Association – Nowojorskie Towarzystwo Kardiologiczne), której kolejne stopnie odzwierciedlają szybkość pojawiania się duszności podczas aktywności fizycznej, co negatywnie wpływa na codzienne funkcjonowanie.